یکی از بیماری های جدی و البته خطرناک که ممکن است سلامت افراد را تهدید کند، تومورهای مغزی می باشد.
فهرست مطالب
Toggleگاهاً از نوع خوشخیم یا بدخیم آن در بخش های مختلف مغز شروع به رشد کرده و تکثیر می شوند.
اما این بیماری هم مانند دیگر آسیب های جسمانی علائمی دارد که از شایع ترین آنها باید به سردردهای شدید اشاره کرد.
رشد غیر طبیعی سلول های سرطانی به بخش های مجاور فشار وارد می کند و همین مسئله باعث ایجاد سردردهای شدید می شود.
به گونه ای که حتی مصرف انواع مسکن کارساز نبوده و افراد به واسطه بروز این سردردها تنش و حال نامساعدی را تجربه می کنند.
اما از شایع ترین علائم تومور مغزی باید به صرع و تشنج اشاره کرد.
هر چقدر این آسیب وسعت بیشتری داشته باشد، اختلالات مغزی بیشتری پدیدار شده که از مهمترین آنها باید به تشنج اشاره کرد.
از دیگر نشانه ها و علائم تومور مغزی باید به استفراغ مداوم و حالت خواب آلودگی اشاره کرد.
این افراد همواره احساس خستگی بسیار زیادی داشته و با خواب آلودگی زیادی که دارند نمی توانند روال طبیعی زندگی خود را پیش ببرند.
ناگفته نماند که حس استفراغ و حالت تهوع مانع جدی برای تغذیه مناسب افراد می شود و همین مسئله باعث می شود.
که فرد خیلی زود و در مدت زمان کوتاهی دچار ضعف های جسمانی شده و حتی در انجام فعالیت های شخصی خود ناتوان می شود.
اینکه تومورها در کدام قسمت از مغز تکثیر شوند، آسیب های مختلفی در پی دارند.
اغلب کسانی که تومورهای مغزی را تجربه می کنند، مشکلات زیادی را در بینایی و گفتار تجربه کرده و این عارضه در صورت عدم درمان تشدید می شود.
معمولا دردی که در پی این عارضه به وجود می آید، در قسمت های پشتی سر بیشتر است.
به گونه ای است که حتی فرد هنگام خوابیدن سردرد بسیار زیادی را متحمل شده و این مسئله بر کیفیت خواب افراد نیز اثرگذار است.
اگر تومورها از نوع پیشرونده باشند، ممکن است فرد سلامت و عملکرد یک سمت از بدن را به طور کامل از دست بدهد به گونه ای که ضعف شدید و یا فلج شدن اتفاق افتاده و این مسئله نه تنها بر جسم افراد بلکه بر روان و روحیه آنها تاثیرات منفی دارد.
به واسطه بروز تومورهای مغزی تغییرات ذهنی و یا رفتاری نیز در این بیماران پدیدار میشود و حتی ممکن است فرد مشکلاتی را در حافظه تجربه کند.
محل اولیه تشکیل تومور مغزی
تومور مغزی و محل تشکیل ان به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شوند:
تومورهای مغزی اولیه
تومورهای مغزی اولیه تومورهایی می باشند که از بافت مغز یا بافت های اطراف منشا می گیرند.
به عبارت دیگر، تومورهای اولیه شامل تومورهایی هستند که در همان محل ایجاد شده اند.
انواع تومورهای مغزی اولیه شامل تومورهای گلیال (منشا آنها سلول های گلیال است) و تومورهای غیرگلیال (منشا آنها ساختارهای مغزی مانند اعصاب، رگ های خونی و مویرگ ها و غدد است).
تومورهای ثانویه مغزی
تومورهای متاستاتیک یا ثانویه مغزی شامل انواعی از تومورهای مغزی می شوند که سلولهای آنها در جایی غیر از مغز ایجاد می شوند و عمدتاً از طریق جریان خون به مغز می رسند.
متأسفانه، بیشتر این تومورهای مغزی ثانویه متاستاز، انواع بدخیم سرطان هستند.
سرطانی بودن تومور مغزی
دو نوع تومور مغزی داریم که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد:
تومورهای خوش خیم مغز (غیر سرطانی)
تومورهای خوش خیم مغز غیر سرطانی هستند.
این دسته از تومورها معمولا به کندی رشد می کنند و کوچک هستند و در صورت رشد و تکثیر سلول های آنها به سایر نواحی مغز و بدن سرایت نمی کنند.
تومورهای خوش خیم مغز معمولاً به مغز آسیبی وارد نمی کند.
تنها در صورتی که تومور خوش خیم مغز بسیار بزرگ باشد و در کنار رگ های خونی و ساختارهای حیاتی مغز باشد، ممکن است علائم و عوارض زیادی ایجاد کند.
تومورهای بدخیم (سرطانی) مغز
به طور عمده، اکثر تومورهای بدخیم مغزی که سرطانی هستند، تومورهای مغزی متاستاتیک ثانویه هستند.
تومورهای بدخیم مغزی با سرعت زیادی رشد می کنند و مرزهای اطراف آنها نامنظم می باشد.
این تومورهای سرطانی معمولاً به بافت های اطراف حمله می کنند و به راحتی به سایر قسمت های بدن گسترش پیدا می کنند.
انواع تومورهای مغزی
نوع تومور بر اساس محل سلول ها از مبدا اولیه شان مشخص می شود.
اگر تومور از مغز شروع شود، به عنوان تومور اولیه شناخته می شود، اما اگر از سایر قسمت های بدن آغاز شود و به مغز برسد، تومور ثانویه یا متاستاتیک خواهد بود.
هر کدام از انواع تومورهای مغزی می تواند زیر گروه داشته باشد و یک تومور می تواند شامل انواعی از سلول ها باشد. از جمله:
اکوستیک نوروما
این نوع سرطان، در غلاف محافظ اعصاب تشکیل شده و توانایی این را دارد که اعصاب شنوایی را درگیر کند.
کوردوما
تومورهای خوش خیمی که در ستون فقرات، جمجمه و یا نزدیک غده هیپوفیز رشد می کنند.
لنفوم سیستم اعصاب مرکزی
نوع پیشرفته سرطان که سلول های ایمنی موجود در گره های لنفاوی را درگیر می کند. این نوع تومور عمدتا در افراد شصت تا هشتاد سال دیده می شود.
کرانیوفارنژیوما
این تومورها در نزدیک عصب بینایی و تومور هیپوفیز به وجود می آیند.
گلیوما
گلیوما، توموری می باشد که از بافت محافظ مغز آغاز شده و می تواند انواعی از سلول ها از جمله: آستروسیت ها، سلول های اپاندیم و سلول های اولیگودندروسیت ها را دچار کند.
عوامل موثر بر ایجاد تومورهای مغزی
تحقیقات نشان می دهد که حدود ۵ الی ۱۰ درصد از تومورهای سرطانی ارثی هستند و این عامل ژنتیکی ممکن است در نسل های بعدی نیز پدیدار شده و این بیماری خطرناک را به وجود می آورد.
اما متخصصان بر این باورند که سن یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر ابتلا به تومورهای مغزی می باشد.
هر چقدر که سن افراد بالاتر می رود در معرض چنین بیماری هایی قرار خواهند گرفت.
ممکن است نژاد افراد نیز بر بروز این بیماری موثر باشد، به عنوان مثال افرادی که پوست سفید رنگی دارند، بیش از افراد سیاه پوست به چنین عارضه ای مبتلا می شوند و بدنی ضعیف تر نسبت به این نوع آسیب های جسمانی دارند.
اما گذشته از این موارد قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یکی دیگر از عوامل موثر بر ایجاد سرطان است.
برخی از انواع مواد مانند حشره کش ها و یا سموم گیاهی می توانند بر ایجاد این عارضه اثرگذار باشند به همین دلیل توصیه می شود.
افرادی که با این مواد سروکار دارند حتماً از پوششی مناسب و ایمن استفاده کرده تا مبادا به مرور زمان این اختلالات در بدن آنها پدیدار شود.
یکی دیگر از عوامل موثر بر ایجاد آسیب های سلولی و پدیدار شدن تومورهای بدخیم و خوش خیم قرار گرفتن در معرض تشعشعات است.
برخی افراد به واسطه شغلی که انجام می دهند و یا در پی انجام پرتو درمانی ممکن است روند رشد سلول های سرطانی در بخش های حساس بدن مانند مغز را تجربه کنند.
با این حال تمامی موارد گفته شده بر بروز این آسیب موثر هستند اما افراد می توانند با مراقبت بیشتر از خود خطر ابتلا به سرطان های مغزی را تا حد چشمگیری کاهش دهند.
شایع ترین علائم تومور مغزی
تومور مغزی یکی از پیچیده ترین بیماری های عصبی است که بسته به محل و نوع آن می تواند علائم مختلفی ایجاد کند.
تشخیص زودهنگام و آگاهی از شایع ترین علائم تومور مغزی می تواند به بهبود شانس درمان کمک کند، در ادامه به مهم ترین و شایع ترین علائم تومور مغزی اشاره می کنیم.
سردردهای مداوم و شدید
یکی از اصلی ترین و شایع ترین علائم تومور مغزی سردردهای مداوم است.
این سردردها اغلب شدید و مداوم هستند و ممکن است با فعالیت بدنی، سرفه یا تغییر در وضعیت بدن بدتر شوند.
همچنین سردردهای مرتبط با تومور مغزی معمولاً در صبح بدتر می شوند و با مسکن های معمولی بهبود نمی یابند.
تغییرات ناگهانی در نوع یا شدت سردرد نیز می تواند نشانه ای از تومور مغزی باشد.
تشنج
تشنج یکی از شایع ترین علائم تومور مغزی است که به ویژه در افرادی که سابقه تشنج ندارند، باید به عنوان یک علامت هشدار دهنده در نظر گرفته شود.
تشنج می تواند به دلیل فشار تومور در نواحی مختلف مغز رخ دهد و انواع مختلف تشنج شامل لرزش عضلات، از دست دادن هوشیاری یا حرکات ناگهانی بدن است.
مشکلات بینایی
اختلالات بینایی مانند تاری دید، دوبینی یا کاهش دید محیطی نیز می توانند به عنوان علائم تومور مغزی ظاهر شوند.
این علائم به ویژه در تومورهای واقع در نزدیکی عصب بینایی یا نواحی مرتبط با بینایی از مغز شایع است.
تغییرات شناختی و رفتاری
تومورهای مغزی می توانند بر مناطقی از مغز که مسئول کنترل شخصیت و رفتار هستند، فشار بیاورند.
این موضوع ممکن است منجر به تغییراتی در رفتار فرد، از دست دادن تمرکز، فراموشی و یا حتی بروز اختلالات روانی مانند افسردگی یا اضطراب شود.
حالت تهوع و استفراغ
حالت تهوع و استفراغ مکرر، به ویژه زمانی که بدون دلیل ظاهری رخ می دهد و با سردرد همراه است، می تواند نشانه ای از تومور مغزی باشد.
این علائم معمولاً به دلیل افزایش فشار داخل جمجمه ایجاد می شوند.
ضعف یا بی حسی در اندام ها
بسته به محل تومور، فرد ممکن است ضعف، بی حسی یا مشکلات حرکتی را در یک طرف بدن تجربه کند.
این علائم معمولاً در تومورهایی دیده می شود که بر مناطقی از مغز که حرکت یا حس را کنترل میکنند فشار می آورند.
تفاوت علائم تومورهای مغزی در آقایان و بانوان
تومور مغزی از پیچیده ترین انواع سرطان می باشد که بر اساس محل قرار گیری و نوع تومور علائم مختلفی را می تواند به وجود بیاورد.
علائم اصلی و پایه تومور مغزی در کل در زنان و مردان شبیه هم می باشند.
طبق تحثیثات انجام شده، امکان دارد برخی از تفاوت های جنسی در بروز و شدت علائم وجود داشته باشد.
این نوع از تفاوت ها امکان دارد به دلیل تفاوت های هورمونی، ژنتیکی و ساختاری بین بانوان و آقایان باشد.
در ادامه به بررسی این تفاوتها میپردازیم.
تفاوت های هورمونی
از مهم ترین عواملی که بر بروز تومور های مغزی در زنان و مردان تاثیر می گذارد، تفاوت هورمون ها می باشد.
هورمون های جنسی مثل استروژن و تستوسترون، بر رشد و پیشرفت برخی از انواع تومورهای مغزی تأثیر گذار می باشد.
به عنوان مثال، تحقیقات نشان دادهاند که برخی از تومورهای مغزی مانند مننژیوم ها در زنان شیوع زیادی دارد و امکان دارد تحت تأثیر تغییرات هورمونی مانند بارداری و یائسگی قرار پرفته باشند.
این کار باعث تشدید علائم در زنان در مقطع های خاصی از زندگی می شود.
سردرد و علائم عمومی
از شایع ترین علائم تومور مغزی در هر دو جنس، سردرد متداول می باشد.
بعضی شواهد نشان دهنده این است که زنان امکان دارد سردردهای شدیدتری تجربه کنند، ممکن است به دلیل تفاوتهای هورمونی و ساختاری در مغز باشد.
همچنین، زنان ممکن است بهطور کلی حساستر به تغییرات فشار داخلی مغز باشند که منجر به افزایش شدت سردرد و سایر علائم عمومی مانند تهوع و استفراغ شود.
تغییرات شناختی و رفتاری
در آقایان امکان دارد تومور های مغزی بیشتر از زنان به صورت تغییرات در رفتار و شخصیت نمایان شود.
مردان ممکن است دچار افزایش تحریک پذیری، پرخاشگری یا مشکلات در تصمیمگیری شوند.
در مقابل، زنان ممکن است بیشتر دچار علائمافسردگی، اضطراب و کاهش تمرکز شده.
تفاوتها می تواند به دلیل تفاوتهای ساختاری مغز بین مردان و زنان و همچنین نقش هورمونها در تنظیم حالتهای روانی و احساسی باشد.
تشنج
در هر دو جنس می توان علامت تشنج را مشاهده کنید، ولی شدت و نوع تشنج می تواند متفاوت باشد.
بعضی از تحقیقات نشان دهنده این است که آقایان بیشتر به تشنج های ناگهانی و شدید مبتلا می شوند.
در صورتی که زنان ممکن است تجربه تشنج های کمتر شدیدی داشته باشند که به تدریج افزایش می یابد.
علائم پنهان تومور مغزی
تومور مغزی یکی از خطرناک ترین بیماری های عصبی است که علائم آن ممکن است به تدریج و به صورت پنهان ظاهر شود.
این علائم به دلیل فشار تومور به قسمت های مختلف مغز و تأثیر آن بر عملکردهای حیاتی بدن ظاهر می شود.
برخی از این علائم پنهان ممکن است با سایر بیماری های رایج اشتباه گرفته شوند، بنابراین آگاهی از آنها می تواند در تشخیص زودهنگام موثر باشد.
تغییرات شخصیتی و رفتاری
یکی از علائم پنهان تومور مغزی می تواند تغییرات ناگهانی در رفتار و شخصیت باشد.
این تغییرات ممکن است شامل افزایش تحریک پذیری، فراموشی یا کاهش توانایی تصمیم گیری باشد.
به خصوص اگر این تغییرات در طول زمان بدتر شوند، باید جدی گرفته شوند.
خستگی و ضعف
تومورهای مغزی می توانند باعث خستگی شدید و ضعف عمومی در بدن شوند.
این علائم ممکن است بدون دلیل ظاهر شوند و با استراحت از بین نروند.
مشکلات حافظه و تمرکز
یکی دیگر از علائم پنهان تومور مغزی کاهش توانایی تمرکز و حافظه است.
این مشکلات ممکن است به تدریج ظاهر شوند و فعالیت های روزانه یا حرفه ای را تحت تاثیر قرار دهند.
علائم اختصاصی تومور مغزی خوش خیم و بدخیم
یکی از دسته بندی های عمده در طبقه بندی تومورهای مغزی، تقسیم بندی بر اساس سرطانی (بدخیم) یا غیر سرطانی بودن تومور مغزی (خوش خیم) است.
این تقسیم بندی تنها بر اساس تشخیص های تخصصی و آزمایشگاهی است و در سطح علائم و عوارض تومورهای مغزی قابل تشخیص نیست.
هیچ علامت و عارضه خاصی تایید شده برای تشخیص اینکه حتی یک فرد تومور مغزی دارد، وجود ندارد.
در عین حال هیچ یک از علائم و عوارض تومور مغزی نشان دهنده تومور خوش خیم یا بدخیم مغزی نیست.
گاهی اوقات یک تومور مغزی با درجه پایین و خوش خیم (مانند تومورهای مغزی الیگودندروگلیوما) بسیار سریعتر از یک تومور با درجه بالا و بدخیم (مانند تومورهای مغزی گلیوبلاستوما) رشد می کند و به احتمال زیاد منجر به تشنج در بیمار می شود.
در صورتی که سرعت رشد تومور مغزی زیاد باشد، ممکن است بیمار سردردهای شدید و جدیدی را تجربه کند که منجر به تهوع و استفراغ می شود.
در صورت مشاهده هر یک از علائم تومور مغزی، بهتر است سریعا به نزدیکترین جراح مغز و اعصاب مراجعه کرده و مراحل تشخیصی و درمانی خود را دنبال کنید.
تفاوت علائم تومور های مغزی خوش خیم و بدخیم به گفته دکتر بابک سیف زاده، بافت محل تومور، اندازه تومور و وسعت نواحی درگیر شده توسط آن می باشد.
به همین دلیل بدخیمی یا خوش خیمی تومور خاصی در ایجاد تفاوت علائم آن ندارد.
عوارض تومورهای مغزی
پس از ابتلا به تومورهای مغزی افراد حالات نامناسبی را در بدن تجربه می کنند که بر عملکرد طبیعی بدن اثرات منفی داشته و حتی ممکن است زندگی فرد را مختل کنند.
از مهمترین آسیب هایی که در پی ابتلا به تومور مغزی ایجاد می شود، می توان به تار شدن دید یا دوبینی اشاره کرد.
این افراد حتی در صورت استفاده از عینک ها و لنزهای طبیعی دید مناسبی نخواهند داشت و حتی ممکن است به مرور زمان ضعیف شدن و یا فلج شدن بخش های مختلف صورت را تجربه کنند.
گاها مشاهده می شود که در صورت بزرگتر شدن و رشد زیاد تومورها افراد حافظه خود را از دست داده و حتی هنگام حرکت تلو تلو می خورند و نمی توانند تعادل خود را به خوبی حفظ کنند.
اینکه در پی ابتلا به تومورهای مغزی افراد حس چشایی و یا بویایی خود را از دست بدهند کاملاً طبیعی است.
در مواردی افراد در شنوایی نیز دچار مشکل شده و نمی توانند صوت آرام و ملایم را به درستی تشخیص دهند، حتی ممکن است افراد هوشیاری خود را به طور ناگهانی از دست بدهند.
اما از عوارض شایع تومورهای مغزی که کمتر کسی به آن توجه می کند، می توان به نامساوی بودن ابعاد و اندازه پلک ها اشاره کرد.
گاهاً یک چشم از دیگری کمی افتاده تر به نظر می رسد و حتی مشاهده می شود که برخی از افراد مشکلاتی را در بلع تجربه می کنند.
گاهی اوقات محل قرار گرفتن تومورها آنقدر حساس است که ممکن است عملکرد طبیعی بدن را مختل کند.
گاهی افراد عملکرد طبیعی مثانه را از دست داده و حتی لرزش شدید دست ها برای آنها بسیار سخت و نگران کننده است.
این افراد مور مور شدن بخش های مختلف بدن به ویژه یک سمت را تجربه کرده و حتی در ادا کردن حروف هم ناتوان می شوند.
تشخیص و درمان تومورهای مغزی
ساده ترین و البته کاربردی ترین روش برای تشخیص تومورهای مغزی انجام ام آر آی سر است.
متخصصان به واسطه این تصویربرداری می توانند ساختار مغز را بررسی کرده و اگر توموری در این محدوده وجود داشته باشد خیلی زود نمایان می گردد.
یکی دیگر از روش های تشخیصی برای بررسی تومورهای احتمالی انجام آنژیوگرافی می باشد.
متخصصان از طریق کشاله ران یک کاتتر را به رگ های خونی مغز انتقال داده تا وضعیت خونرسانی به تومور را ارزیابی کنند.
حتی در این صورت متخصصان می توانند تشخیص دهند که ابعاد و نوع تومور در چه حدی است و می توانند دقیق تر روند درمان را آغاز نمایند.
متخصصان می توانند با استفاده از اشعه ایکس بخش های مختلف مغز را ارزیابی کنند.
حتی در صورت نیاز می توانند با انجام بیوپسی از تومور مغزی، وضعیت بیماران را بررسی نمایند.
اما برای درمان تومورهای مغزی متخصصان ابتدا دارو درمانی را انجام داده و اگر این فرایند تاثیر مناسبی نداشت با انجام جراحی تومور را از محدوده مورد نظر خارج می کنند.
پس از آن با انجام شیمی درمانی پرتو درمانی و سایر روش های درمانی فشرده سعی در پاکسازی مغز از این سلول های غیر طبیعی دارند.
اینکه متخصصان برای درمان تومورهای مغزی از چه روشی استفاده کنند، بستگی به نوع تومور، اندازه و محل قرارگیری آن دارد البته وضعیت جسمانی بیمار نیز تعیین کننده نوع درمان خواهد بود.
روش های درمانی تومور مغزی
بعضی از روش های درمانی تومورهای مغزی عبارتند از:
جراحی
جراحی اولین خط درمان تومورهای مغزی است، هدف از جراحی تومور های مغزی، برداشتن تومور بدون آسیب رساندن به بافت های سالم اطراف است.
گاهی اوقات ممکن است نیاز به برداشتن کل تومور باشد. در چنین مواردی، تومور قبل از شیمی درمانی یا رادیوتراپی برداشته می شود.
لازم به ذکر است که روش جراحی برای تومورهای عمقی یا تومورهایی که به سایر نقاط بدن گسترش یافته اند، نتایج موثری به همراه نخواهد داشت.
رادیوتراپی
هدف از رادیوتراپی از بین بردن تومور مغزی یا جلوگیری از رشد آن است.
برای انجام این درمان، یک پرتو انرژی از یک منبع خارجی به مغز تابش می شود تا تومور را کوچک کند.
در نهایت، سیستم ایمنی بدن بیمار به این تخریب سلولی واکنش نشان می دهد.
پرتو جراحی
پرتو درمانی جراحی نوع خاصی از رادیوتراپی است و جراحی محسوب نمی شود.
در این روش یک دوز تابش به صورت اشعه ایکس به مغز تابش می شود.
توجه داشته باشید که اشعه فقط به ناحیه آسیب دیده اعمال می شود و به بافت های سالم آسیب نمی رساند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی شامل استفاده از داروهای خاص در درمان تومورهای مغزی است. این داروها برای تومورهای بدخیم و جدی تجویز می شوند.
مصرف دارو از رشد تومور جلوگیری می کند و از تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری می کند.
با این حال، بسیاری از داروهای شیمی درمانی از سد خونی مغزی عبور نمی کنند و بعید است که به تومور مغزی برسند.
میزان بقای افراد مبتلا به تومور مغزی چقدر است؟
میزان بقا برای هر نوع تومور مغزی متفاوت است و سن و سلامت عمومی فرد نیز بی تاثیر نیست.
میزان بقا بر اساس میانگین ها تخمین زده می شود و نرخ بقای پنج ساله نشان می دهد که چند درصد از مردم حداقل پنج سال پس از تشخیص تومور مغزی زندگی می کنند.
میزان بقای پنج ساله برای شایع ترین نوع تومور مغزی، مننژیوم، به شرح زیر است:
- بقای پنج ساله برای کودکان 14 سال و کمتر بیشتر از 96٪ است.
- میزان بقای 5 ساله برای سنین 15 تا 39 سال 97 درصد است.
- میزان بقای 5 ساله برای بزرگسالان 40 سال و بالاتر بیش از 87٪ است.
4 پاسخ
تومور مغزی ژنتیکی است؟
سلام همراه محترم،اگر یکی از بستگان نزدیک شما که تومور مغزی داشته است، خطر شما بیشتر از سایر افراد در جمعیت عمومی است.
آیا می توان با تومور مغزی 10 سال زندگی کرد؟
سلام همراه محترم، تقریباً 70 نفر از هر 100 نفر (تقریباً 70٪) با مننژیوم مغزی درجه 1 یا درجه 2 به مدت 10 سال یا بیشتر از سرطان خود زنده می مانند.