تشنج چیست؟
تشنج یک فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در مغز است که منجر به از دست رفتن هوشیاری افراد شده و با اسپاسم عضلانی شدید و حتی اختلالات حسی و تغییر در حالات ذهنی همراه است.
تشنج برای تمامی افراد در گروه های سنی مختلف اتفاق می افتد و دلایل متفاوتی بر ایجاد این عارضه اثرگذار است.
اگر بخواهیم کمی جزئی تر تشنج را شرح دهیم باید بدانید که تشنج انفجاری از فعالیت های الکتریکی کنترل نشده در بین سلول های مغزی می باشد که باعث ناهنجاری های موقتی در حرکت ماهیچه ها شده و گاهاً منجر به پرش دست ها و پاها میشود و در پی آن ممکن است ضمن خارج شدن کف از دهان افراد هوشیاری خود را از دست بدهند.
تشنج در حالت خواب و بیدار برای افراد اتفاق می افتد اما عموماً تشنج در طی خواب برای کسانی رخ می دهد که به بیماری صرع مبتلا هستند.
در ادامه مطلب علائم، عوارض و راه های درمان تشنج را برایتان شرح خواهیم داد تا بتوانید با آگاهی بیشتری با این بیماری و عارضه جسمانی برخورد کنید.
به یاد داشته باشید که حتی با یک بار تجربه تشنج بنا به دلایل مختلف باید به پزشک مراجعه کنید، عموماً بدن کودکان نسبت به چنین آسیبی حساس تر است و اگر در پی بیماری ها و تب بالا با این آسیب مواجه میشوند حتماً با متخصصین کودک در میان گذاشته تا مبادا مجدداً این اختلال اتفاق بیفتد.
علائم تشنج
تشنج هم مانند دیگر آسیب ها و بیماری های جسمانی علائمی دارد که معمولاً عوارض و علائم آن در طی تشنج و پس از آن اتفاق می افتد.
گاهی اوقات افراد به ویژه بزرگسالان پیش از تشنج حالتی مانند گیجی و یا خیره شدن چشم را تجربه می کنند و ممکن است حرکت پرشی غیر قابل کنترل دست ها و پاها برای آنها اتفاق بیفتد.
در اغلب موارد پس از تشنج افراد هوشیاری و آگاهی خود را از دست داده و پس از آن بی حسی و حالاتی مانند ترس و اضطراب برای آنها رخ می دهد.
تمامی موارد گفته شده برای کسانی است که تشنج را با حالت شدیدتری تجربه می کنند اما اگر تشنج در حد خفیف رخ دهد ممکن است افراد تنها حس مورمور شدن دست ها و پاها را تجربه کرده و یا احساس داشتن یک بو یا طعم عجیب در بینی و دهان را خواهند داشت.
به یاد داشته باشید که اگر فردی با تشنج عصبی مواجه شود ممکن است حرکات نامتعارف بدن را تجربه کرده و تغییرات شناختی و احساسی نیز برای آنها اتفاق می افتد، اینکه تشنج در پی چه عارضه ای رخ دهد حالات و نشانه های متفاوتی خواهد داشت.
به عنوان مثال اگر کودکان با تشنج مواجه شوند حالتی مانند حرکات شدید بدن یا بالا رفتن چشم ها را مشاهده خواهید کرد.
کودکان اغلب پس از تشنج با خارج شدن کف از دهن و سفت شدن عضلات بدن مواجه شده و در پی آن مشکلات تنفسی برای آنها رخ می دهد.
عوارض شایع تشنج چیست؟
تشنج یک آسیب جسمانی غیر طبیعی است و ممکن است در پی چنین تجربه ای افراد عوارضی را متحمل شوند که برخی از آنها خطرناک بوده و نیاز به مراقبت بیشتر دارند.
در پی ایجاد تشنج ممکن است افراد در موقعیت نامناسبی باشند و ضمن از دست رفتن هوشیاری با سقوط کردن و یا زمین خوردن آسیب هایی به سر وارد شده و یا شکستگی استخوان اتفاق بیفتد.
افراد مبتلا به بیماری های خاص در پی تجربه تشنج ممکن است در معرض تصادف قرار گرفته و حتی اگر هنگام شنا کردن یا حمام کردن دچار تشنج شوند آسیب دیدگی ناحیه سر و حتی غرق شدن برای آنها دور از انتظار نخواهد بود.
اما اگر بانوان در دوره بارداری با تشنج مواجه شوند نه تنها سلامت مادر بلکه وضعیت جنین نیز به خطر خواهد افتاد و ممکن است سبب بروز نقص های مادرزادی برای جنین شود، هر چند که ممکن است در طی بارداری و پس از طی کردن تشنج بانوان هوشیاری را از دست داده و با ضرباتی که به مادر و جنین وارد میشود سلامت آنها به خطر خواهد افتاد.
در پی تجربه تشنج ممکن است افراد مشکلات روحی و روانی را تجربه کنند و احتمال ابتلا به افسردگی و اضطراب بی دلیل برای افراد افزایش خواهد یافت.
به یاد داشته باشید که تشنج برای کودکان آسیب های زیادی به همراه دارد، در پی تجربه تشنج برای کودکان ممکن است علاوه بر آسیب های جسمانی چالش های عاطفی و رفتاری برای آنها اتفاق بیفتد و به مرور زمان کودکان با اختلال در یادگیری و حافظه مواجه شده و ممکن است توانایی های شناختی خود را از دست بدهند.
دلایل تشنج در سنین مختلف
متخصصان و پزشکان دلایل اصلی ابتلا به تشنج را بیماری های خاصی مانند صرع می دانند.
البته ممکن است افراد در پی افزایش دمای بدن به صورت محسوس و ضمن عدم استفاده از داروهای موثر برای کاهش دمای بدن تشنج را تجربه کنند.
تحقیقات انجام شده نشان می دهد که کمبود خواب ارتباط مستقیمی با آسیب های جسمانی دارد و ممکن است اگر کمبود خواب برای مدت طولانی ادامه پیدا کند و افراد استراحت کافی نداشته باشند با تشنج مواجه شده و معمولاً این عارضه در افراد بزرگسال شایع تر است.
همچنین کمبود سدیم خون و یا مصرف برخی از انواع داروهای ضد درد و ضد افسردگی و یا داروهای موثر بر ترک اعتیاد می تواند بر چنین مسئله ای اثرگذار باشد.
اگر افراد با آسیب دیدگی ناحیه سر و یا خونریزی مغزی مواجه باشند احتمال تجربه تشنج برای آنها افزایش می یابد.
از دیگر دلایل موثر بر تشنج افراد بزرگسال می توان به سکته های مغزی یا تومورهای مغزی اشاره کرد.
همچنین مصرف داروهای غیر قانونی یا تفریحی مثل آنفتامین ها و کوکائین و سوء مصرف الکل نهایتاً به تشنج ختم خواهد شد.
به یاد داشته باشید که تشنج برای کودکان ساده تر از افراد بزرگسال اتفاق می افتد و در پی ابتلا به عفونت های وسیع و افزایش دمای بدن کودک بیش از ۳۸ درجه احتمال تشنج برای آنها افزایش خواهد یافت.
درمان تشنج
تمامی متخصصان بر این باورند که هر فرد تشنج را بنا به دلایل مختلف تجربه می کند با این حال یک روش درمانی برای تمامی بیماران پاسخگوی مناسبی نخواهد بود و هر فرد با توجه به شدت و میزان آسیب های جسمانی و دلایل اصلی تشنج باید روش درمانی متفاوتی را در پیش بگیرد.
اولین و مهمترین روش برای درمان تشنج مصرف داروهای موثر بر این عارضه است.
در کنار مصرف داروها با دوز مشخص افراد باید خواب کافی داشته باشند و بهتر است که فعالیت های مرتب را به طور روزانه انجام دهند، این کار باعث میشود تا افراد همواره از استرس ها و تنش های زیاد دور مانده و در بهبود تشنج موثر خواهد بود.
به یاد داشته باشید که تغییر در شیوه زندگی و به کار گرفتن روش های موثر برای یک زندگی سالم می تواند بر درمان تشنج موثر باشد.
پیشگیری از تشنج برای کودکان و بزرگسالان
با چند راهکار ساده می توانید از بروز تشنج پیشگیری کرده و هرگز عواقب خطرناک آن را تجربه نخواهید کرد.
متخصصانی همچون دکتر بابک سیف زاده توصیه زیادی بر کمتر کردن میزان محرک های خوراکی دارند.
مهم است که مصرف چای، قهوه، شکلات، شکر، نوشابه و نمک زیاد و انواع ادویه ها را محدودتر کرده و انواع خوراکی های آلرژیک را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
برای پیشگیری از بروز تشنج بهتر است که لبنیات و انواع پنیر و همچنین سبزیجات حاوی فیبر را در رژیم روزانه خود بگنجانید.
مهم است که از مصرف ویتامین ب ۶، ویتامین e و منیزیم غافل نشوید، رعایت نکات تغذیه ای بر پیشگیری از تشنج اثرگذار است و حتی به درمان این عارضه کمک می کنند.
