بیماری دیستونی چیست؟

دیستونی یک اختلال حرکتی است که در پی ابتلا به این بیماری افراد انقباضات غیرارادی عضلات را تجربه کرده و حرکات غیر معمول از خود بروز می‌ دهند.

بیماری دیستونی می‌ تواند تنها بخشی از بدن را درگیر کرده و در موارد شدیدتر می‌ تواند کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد.

متخصصان بر اساس علت بیماری و ناحیه‌ ای که با دیستونی درگیر است این بیماری را طبقه‌ بندی کرده و روش‌ های درمانی متفاوتی را برای مشکلات پیش آمده در پیش خواهند گرفت.

اگر بخواهیم کمی جزئی‌ تر بیماری دیستونی را شرح دهیم باید بدانید که این عارضه یک بیماری عصبی شناخته میشود که باعث ایجاد انقباضات غیر عادی در عضلات شده و اختلالات حرکتی پدیدار می‌ گردد‌.

این بیماری عموماً نشات گرفته از مغز و اعصاب فرد است و این محدوده را به طور وسیع درگیر می‌ کند و نهایتاً با علائمی همچون لرزش دست‌ ها و پاها و حرکات پیچشی غیر معمول پدیدار می‌ گردد.

به یاد داشته باشید که این عارضه تنها جسم افراد را تحت تاثیر قرار می‌ دهد و سایر مهارت‌ های ارتباطی، حافظه و حتی شناختی هرگز آسیب نخواهند دید.

بر اساس تحقیقات انجام شده در طی سال حدوداً ۲۵۰ هزار نفر در سراسر دنیا با بیماری دیستونی مواجه میشوند.

دیستونی سومین بیماری اختلال حرکتی شناخته میشود که در محدوده سنی ۴۰ تا ۶۰ سالگی رخ می‌ دهد.

این بیماری ممکن است افراد را در گروه‌ های سنی مختلف درگیر کند اما در این محدوده سنی بیش از هر زمان دیگری سلامت افراد به خطر خواهد افتاد.

انواع بیماری دیستونی

بیماری دیستونی بر اساس علت ایجاد آن و محدوده‌ ای که درگیر میشود طبقه‌ بندی شده و تعاریف متفاوتی از آن در اختیار افراد قرار می‌ گیرد.

دسته‌ ای از افراد به دیستونی اولیه مبتلا میشوند، این عارضه معمولا علت مشخصی نداشته و به بیماری‌ های دیگر مربوط نمیشود.

اما دیستونی ثانویه مشکلی است که بر اثر تغییرات عصبی و یا آسیب دیدگی‌ های جسمانی اتفاق می‌ افتد و عموماً دلایل ژنتیکی دارد.

اگر بخواهیم بیماری دیستونی را بر اساس محل آسیب تقسیم بندی کنیم باید به دیستونی کانونی، دیستونی چند کانونی و دیستونی سگمنتال و عمومی اشاره کرد.

برخی از افراد دیستونی نیمه بدن را تجربه کرده و این مسئله برای آنها سخت است.

به یاد داشته باشید که دیستونی کانونی یا موضعی به گونه‌ ای است که تنها یک بخش کوچک و یک عضو بدن درگیر میشود و دیستونی چند کانونی به گونه‌ ای است که چند بخش از بدن که با یکدیگر ارتباطی ندارند با این بیماری مواجه خواهند شد.

سگمنتال به این معناست که دو یا چند بخش مرتبط از بدن با این بیماری درگیر میشوند.

دیستونی عمومی زمانی رخ می‌ دهد که بخش‌ های وسیعی از بدن درگیر شده و ممکن است این بیماری هر دو پای فرد را نیز با اختلال مواجه کند.

اما دیستونی نیمه بدن همانطور که از اسمش پیداست به این معناست که یک طرف بدن با اختلال مواجه میشود و علاوه بر عملکرد غیر طبیعی اعضا، دائماً نیز با انقباضات شدید مواجه خواهند شد.

با تمام این تفاسیر دیستونی کانونی شایع‌ ترین نوع این بیماری است و اکثر بیماران مبتلا به این عارضه دیستونی کانونی یا موضعی را تجربه می کنند به گونه‌ ای که ممکن است دیستونی تنها در گردن رخ دهد و یا تنها نیمی از صورت را با مشکل مواجه کند.

تشخیص بیماری دیستونی

آزمایشاتی که برای تشخیص بیماری دیستونی مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:

آزمایش خون و ادرار:

با مشاهده نتایج این آزمایشات، پزشک وجود عفونت یا مواد سمی را در بدن بیمار مشخص کرده و عملکرد اندام های مختلف بدن از جمله کبد را بررسی می کند.

آزمایش ژنتیک:

یکی از علل دیستونی وجود یک ژن معیوب در بدن است. آزمایش ژنتیک برای بررسی ژن های معیوب از جمله ژن های غیر طبیعی و جهش یافته استفاده می شود.

تجویز لوودوپا:

لوودوپا یکی از داروهایی است که برای کنترل دیستونی استفاده می شود. پزشک این دارو را برای بیمار تجویز می کند. اگر علائم بیماری با دارو بهبود یابد، پزشک دیستونی از نوع اولیه را تشخیص می دهد.

MRI:

همانطور که در بالا ذکر شد، آسیب مغزی یا تومور نیز یکی از علل دیستونی است که از طریق تصویربرداری و MRI تشخیص داده می شود.

دلایل ابتلا به دیستونی

دلایل مختلفی می‌ تواند بر بروز بیماری دیستونی اثرگذار باشد.

عموماً دلیل ابتلا به دیستونی اولیه مشخص نیست اما تحقیقات وسیعی در این زمینه انجام شد و به نظر می‌ رسد که این بیماری در پی ایجاد مشکل و اختلال در منطقه‌ ای از مغز با نام بازال گانگلیا اتفاق می‌ افتد.

این قسمت از مغز مسئول حرکات غیر ارادی است و اگر انتقال دهنده‌ های عصبی کافی نباشند می‌ تواند دلیل ایجاد دیستونی باشد.

در مواردی متخصصان ابتلا به دیستونی اولیه را وجود ژن‌ های معیوب در بدن بیمار می‌ دانند، اما از دلایل ابتلا به دیستونی ثانویه باید به برخی از آسیب‌ ها و بیماری‌ های جسمانی اشاره کرد ممکن است ابتلا به تومورهای مغزی و یا مسمومیت با مونوکسید کربن عاملی برای ابتلا به دیستونی باشد.

متخصصان بر این باورند که کمبود اکسیژن و حتی فلج مغزی می‌ تواند بر این عارضه موثر باشد.

دیگر بیماری‌ ها مانند عفونت‌ هایی چون آنسفالیت و همچنین سل یا ایدز عاملی برای ابتلا به دیستونی خواهد بود.

متخصصان سایر بیماری‌ ها مانند هانتینگتون و پارکینگسون را عاملی برای بروز این بیماری دانسته و معتقدند که ام اس، سکته و حتی ضربات و جراحات نخاعی می‌ تواند منشا ابتلا به این بیماری باشد.

مصرف برخی از انواع داروها می‌ تواند بر ابتلا به بیماری دیستونی اثرگذار باشد.

برخی از داروهای خاص مانند لوکساپین، پیپراستازین، تریفلوپرازین و دیگر داروهای مشابه می‌ توانند منجر به ابتلا بیماری دیستونی شوند.

علائم دیستونی

دیستونی هم مانند دیگر بیماری‌ های جسمانی علائم و نشانه‌ هایی دارد که با توجه به آنها می‌ توانید از بیماری پیش آمد آگاه شوید.

بیماران مبتلا به دیستونی ممکن است در راه رفتن کمی مشکل داشته باشند و به مرور زمان پای خود را بر زمین کشیده و این عارضه از نشانه‌ های مهم دیستونی به شمار می‌ آید.

بیماران مبتلا به دیستونی در طی خواب گرفتگی پا را بیش از هر زمان دیگری تجربه می‌ کنند و حتی ممکن است بیمار دچار پلک زدن‌ های غیر قابل کنترل شود.

افراد مبتلا به این بیماری به مرور زمان در حرف زدن ناتوان شده و کشیدن گردن به صورت غیر ارادی برای آنها رخ می‌ دهد، اما نشانه دیگر این بیماری خستگی مفرد است و البته انقباضات دائمی و طولانی مدت باعث آزار بیمار شده و از نشانه‌ های مهم دیسونی خواهد بود.

با شناخت علائم این بیماری می‌ توانید در صورت ابتلا به دیستونی هر چه سریع‌ تر به پزشک مراجعه کرده و پیش از گسترش آسیب‌ های ناشی از این بیماری جهت کنترل و رفع آن اقدام نمایید.

درمان دیستونی

بیماری دیستونی یک عارضه پیشرونده است و باید خیلی سریع و فوری برای درمان آن اقدامات لازم انجام پذیرد.

متخصصان ابتدا دارو درمانی را روشی موثر برای کنترل این عارضه دانسته و از متداول‌ ترین انواع داروها می‌ توان به لوودوپا اشاره کرد، این دارو معمولا باعث افزایش سطح دوپامین بدن شده و علائم بیماری را بهبود می‌ بخشد، دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است و برای این بیماران کاربرد زیادی دارد.

سم بوتولینوم یکی دیگر از داروهای موثر بر بهبود دیستونی است.

این سم می‌ تواند از انتقال پیام های عصبی به نقاط آسیب دیده جلوگیری کرده و از این طریق مانع از بروز اسپاسم‌ های عضلانی میشود.

علاوه بر مصرف انواع دارو متخصصان فیزیوتراپی را روشی موثر برای بهبود دیستونی می‌دانند، در پی بروز این اختلال جسمانی ماساژ درمانی، درای نیدلینگ و منوال تراپی می تواند روشی موثر باشد البته برای برخی از بیماران دیپ اسیلیشن و همچنین گفتار درمانی نیز روشی موثر خواهد بود.

همواره به یاد داشته باشید که هر کدام از این روش‌ های درمانی برای بیماران با شرایط متفاوت استفاده میشود و تنها هدف پزشک کاهش اثرات بیماری بوده و به کنترل و رفع دائمی اسپاسم‌ های عضلانی کمک می‌ کند.

اگر ضمن انجام سایر روش‌ های درمانی گفته شده پزشک به نتایج مناسب دست پیدا نکند و این عارضه بخش وسیعی از بدن را درگیر کند پزشکان به جراحی روی آورده و به این واسطه می‌ توانند فرایندهای اصلاحی را خیلی سریع‌ تر انجام دهند.

عمل‌ های جراحی که به منظور بهبود دیستونی انجام می‌ گردد حساسیت بسیار زیادی داشته و پزشکان سعی دارند اصلاحاتی را بر بخش‌ های حساس مغز و عصب‌ ها و گیرنده‌ ها اعمال نمایند، مهم است که این جراحی تحت نظر پزشکان برتر انجام شده تا با کمترین میزان عوارض بهترین نتایج حاصل گردد.

درمان بیماری دیستونی با فیزیوتراپی

استفاده از درمان:

گاهی اوقات برخی از مناطق آسیب دیده یا اطراف آن عوارض را کاهش داده و به بهبودی بیمار کمک می کند. این باید توسط متخصصان انجام شود.

درای نیدلینگ:

درای نیدلینگ یک روش درمانی پرکاربرد در فیزیوتراپی است که با استفاده از سوزن های کوچک انجام می شود.

در این روش فیزیوتراپیست در قسمت های آسیب دیده یا حساس بدن سوزن می زند و در نتیجه اسپاسم ایجاد می کند و درد را کاهش می دهد.

گاهی اوقات یک جریان الکتریکی بسیار خفیف به سوزن ها متصل می شود که آن را دو برابر می کند.

منوال تراپی:

درمان دستی یکی از جدیدترین روش های فیزیوتراپی است که با استفاده از دست انجام می شود.

این کار شامل حرکات کششی روی مفاصل و استخوان ها می شود که در نهایت گرفتگی و اسپاسم عضلانی را برطرف می کند.

دیپ اوسیلیشن:

نوسان عمیق یکی از جدیدترین و پیشرفته ترین روش های درمانی فیزیوتراپی است که توسط دستگاهی به همین نام انجام می شود.

گرما و ارتعاشات ایجاد شده توسط دستگاه نوسان عمیق باعث کاهش اسپاسم عضلانی و در نهایت کاهش درد بیمار می شود.

گفتار درمانی:

اگر دیستونی حنجره فرد را درگیر کند، برای حل مشکل او از گفتار درمانی استفاده می شود.