تومور مغزی چیست؟

تومور مغزی توده‌ای از سلول‌های غیرطبیعی در داخل یا اطراف مغز است که از رشد غیرطبیعی سلول‌ها اعم از خوش‌خیم یا بدخیم ناشی می‌ شود.

این تومورها می توانند از سلول های مغزی خود فرد ایجاد شوند یا از متاستازهای سایر قسمت های بدن به مغز سرایت کنند.

علائم تومور مغزی به محل، نوع و سرعت رشد بستگی دارد و ممکن است شامل سردردهای شدید، تشنج، تغییرات حواس (مانند اختلال بینایی یا شنوایی)، مشکلات حرکتی و تعادلی و تغییرات رفتاری باشد.

روش های تشخیص تومور مغزی شامل آزمایش های تصویربرداری مانند ام آر آی و سی تی اسکن است و برای تعیین نوع دقیق و ویژگی های تومور، بیوپسی انجام می شود.

درمان تومور مغزی ممکن است شامل ترکیبی از جراحی تومور های مغزی، پرتودرمانی و شیمی درمانی باشد و به عواملی مانند نوع تومور، محل آن و سلامت کلی بیمار بستگی دارد.

با توجه به پیچیدگی بالای این بیماری، تصمیمات درمانی نیازمند تیمی تخصصی و هماهنگ از جراحان مغز و اعصاب، رادیو انکولوژیست ها و انکولوژیست ها برای دستیابی به بهترین نتایج ممکن است.

تلاش‌های تحقیقاتی و پیشرفت‌های علمی روزافزون امید بیشتری را برای درمان مؤثرتر و بهبود کیفیت زندگی بیماران ایجاد می‌ کند.

جراحی تومور مغزی چیست؟

برای تومور های مغزی جراحی یکی از اصلی ترین درمان ها به شمار می آید.

جراحی تومور مغزی یک عمل روی مغز است که در آن پزشک با تکنیک‌های مختلف سعی می‌کند به تومور دسترسی یابد و آن را خارج کند.

اصلی ترین هدف جراحی تومور مغزی، درمان یا جلوگیری از پیشرفت تومور در مغز می باشد.

جراحی تومور مغزی انواع مختلفی دارد که با توجه به شرایط و ویژگی های هر بیمار نوع جراحی متفاوت می باشد.

در یکی از اهداف اولیه درمانی ممکن است جراح کل تومور را بردارد و سعی کند به صورت کامل بیمار را درمان کند.

پاها نیز پیش می آید که قسمتی از تومور برداشته می شود تا جلوی رشد آن را بگیرند یا رشد آن را کند کنند.

اهداف دیگر شامل تخلیه مایع جمع شده روی مغز یا هیدروسفالی و مواردی از این دست می‌شود.

انواع جراحی تومورهای مغزی

بسیاری از کسانی که پدیدار شدن تومورهای بدخیم و خوش خیم را در مغز تجربه می‌ کنند، باید سریعاً درمان را آغاز کرده تا از گسترش این سلول‌ های مزاحم جلوگیری نمایند.

در مراحلی از درمان پزشکان می‌ توانند برای برداشتن کامل تومور مغزی جراحی را با روش‌ های مختلف انجام دهند.

قطعاً این شیوه درمانی به نفع بیماران بوده و می‌ توانند سلامت مغز و عملکرد طبیعی آن را حفظ کنند.

زمانی که به تصمیم پزشک جراحی برای برداشت تومور انجام می شود هدف برداشتن کامل تومورهای ایجاد شده است.

در مراحلی از جراحی پزشک متوجه می شود که امکان برداشتن تومور به طور کامل وجود ندارد.

تلاش می‌ کنند بخش‌ هایی از تومور را بردارند که فشارهای مضاعفی را به مغز وارد می‌ کند.

در مواردی اگر پزشک نیاز به بیوپسی از تومور مغزی ایجاد شده داشته باشد، باز هم جراحی انجام شده تا پزشکان بتوانند اطلاعات لازم را دریافت نمایند.

رایج‌ ترین نوع جراحی برای درمان تومورهای مغزی، روش کرانیتومی نام دارد.

در این روش پزشکان برای برداشتن تومور مغزی یک برش در پوست سر ایجاد کرده تا بتوانند به استخوان جمجمه دسترسی پیدا کنند.

این جراحی باید طبق برنامه‌ ریزی کاملاً دقیق انجام شود تا مبادا پزشک با چالش‌ های پیش‌ بینی نشده مواجه شود.

روش دیگر برای جراحی تومورهای مغزی استفاده از لیزر و هدایت ام آر آی است.

در این روش درمانی که اغلب کم تهاجم شناخته می شود، پزشکان می‌ توانند با استفاده از لیزر تومور را هدف قرار داده و برای از بین بردن و خارج کردن آن روش مناسبی خواهد بود.

معمولا از لیزر برای جراحی برداشت تومورهایی استفاده می شود که در موقعیت حساس‌ تری از مغز قرار می‌ گیرند.

استفاده از روش‌ های سنتی یا جراحی‌ های قدیمی‌ تر احتمال آسیب را برای بیماران به همراه دارد.

تمامی کسانی که برای جراحی تومورهای مغزی تحت عمل با لیزر قرار می‌ گیرند، درد کمتری را بعد از درمان تجربه خواهند کرد.

زمان بهبودی برای آنها سریع تر سپری می شود.

روش دیگر برای جراحی تومور مغزی از راه بینی یا نورواندوسکوپی می‌ باشد.

با انجام این روش درمانی پزشکان به قسمت‌ هایی از مغز دسترسی پیدا می‌ کنند که اگر انجام دیگر روش‌ ها میسر نبوده و این عمل با دقت بالاتر و جزئیات بیشتر انجام می‌ پذیرد.

متخصصانی که در زمینه مغز و اعصاب فعالیت دارند، جهت انجام جراحی مغز با روش نورآندوسکوپی این اطمینان را به بیماران می‌ دهند که در صورت انجام این روش درد کمتری را نسبت به دیگر روش‌ ها تجربه خواهند کرد.

حداقل جای زخم از این شیوه درمانی بر جای می‌ ماند.

برای انجام این روش پزشکان سوراخ‌ های بسیار کوچک را در جمجمه ایجاد می کنند.

نهایتاً تومورهای مغزی از طریق دهان یا بینی خارج می شوند.

شاید برایتان جالب باشد بدانید که پزشکان می‌ توانند انواع تومورهای ناحیه پینه آل، تومور هیپوفیز، تومورهای پایه جمجمه و تومورهای بطنی را با نورآندوسکوپی خارج کنند.

افراد مناسب برای جراحی تومور های مغزی

کاندید های مناسبی که معمولا برای جراحی تومور مغزی هستند گسانی می باشند که تومور مغزیشان از نوع خوش خیم می باشد و امکان خارج کردن کامل تومور با عمل برای بیمار وجود دارد.

کسانی که باید تحت عمل قرار بگیرند، باید از هر نظر سالم باشند و بدن قوی برای انجام عمل داشته باشند.

جراحی مغز از سخت ترین و پر ریسک ترین عمل ها می باشد بنابراین بیمار باید شرایط عمل را داشته باشد.

افراد نامناسب برای جراحی تومور های مغزی

برای تمام کسانی که نومور مغزی دارند جراحی تومور مغزی مناسب نمی باشد.

باید تمام شرایط سلامت عمومی بیمار تحت نظر و برسی قرار بگیرد.

کسانی که تومور از نوع بدخیم دارند یا در قسمت های خاصی از مغز تومور دارند، امکان دارد جراحی تومور مغزی گزینه خوبی برای درمان این افراد نباشد.

در این شرایط شاید پزشک از دیگر گزینه‌های درمانی به جای جراحی استفاده کند.

نحوه انجام جراحی های تومور مغزی

با توجه به شرایط بیمار، گزینه های عمل، اندازه و نوع تومور، نحوه انجام جراحی تومور مغزی متفاوت می باشد.

به صورت کلی دو نوع اصلی جراحی مغزی شامل کرانیوتومی و نورواندوسکوپی می‌شود.

در حالت اول بیمار بیهوش می شود و روشی تهاجمی تر توسط جراح انجام می شود.

معمولا در طول کرانیوتومی، جراح مغز و اعصاب ناحیه‌ای از استخوان را از جمجمه جدا می‌کند تا به بافت مغز و تومور دسترسی یابد.

یک اسکن قبل از عمل نشان می‌دهد که تومور دقیقاً در کجا قرار گرفته است.

جراح از ابزار و وسیله های مخصوص جراحی برای برداشتن بافت های آسیب دیده یا برداشتن تومور استفاده می کند.

امکان دارد این نوع از جراحی گاها در حالت بیدار نیز انجام شود.

بیمار حین جراحی باز هوشیار است تا جراح بتواند عملکردهای مهم مانند گفتار، حرکت یا احساس را کنترل کند.

دلیل آن این است که محل قرارگیری تومور حساس است و ممکن است به برخی قسمت‌های مغز آسیب وارد شود.

در صورتی که جراحی از نوع نورواندوسکوپی باشد، معمولا ابزارهای مخصوص از طریق سوراخ بینی یا برش‌ها و سوراخ‌های ریزی روی جمجمه، وارد مغز شده تا تومور یا مایع اطراف آن را بردارد.

جراحی تومور مغزی در کودکان

جراحی تومور مغزی در کودکان یکی از پیچیده ترین و حساس ترین فعالیت های پزشکی است که به تخصص و دقت بالای جراحان نیاز دارد.

تومورهای مغزی در کودکان می توانند طیف وسیعی از انواع و اندازه ها را شامل شوند، از تومورهای خوش خیم تا انواع بدخیم که نیاز به درمان های فوری و جامع دارند.

انتخاب روش جراحی مناسب بسیار مهم است و به عواملی مانند نوع و محل تومور، سن کودک و سلامت عمومی او بستگی دارد.

استفاده از فناوری های پیشرفته مانند تصویربرداری مغز، جراحی رباتیک و میکروسکوپی می تواند به بهبود دقت جراحی کمک کند، اما خطراتی مانند آسیب به بافت سالم مغز و عوارض پس از جراحی را نمی توان نادیده گرفت.

در این میان حمایت روانی و عاطفی از کودک و خانواده او نقش بسیار مهمی دارد.

جراحی مغز می‌ تواند تجربه‌ای ترسناک و نگران‌کننده باشد، بنابراین حضور تیم‌های تخصصی شامل روانشناس و مشاور برای مدیریت این استرس و نگرانی ضروری است.

پس از جراحی، دوره توانبخشی شروع می شود که ممکن است شامل فیزیوتراپی، گفتار درمانی و درمان های عصبی باشد تا کودک بتواند به زندگی عادی بازگردد و توانایی های از دست رفته را بازیابد.

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، هماهنگی نزدیک بین تیم جراحی و تیم‌های مسئول توسعه درمان‌های کمکی مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی است.

در برخی موارد، جراحی تنها بخشی از یک روند درمانی طولانی مدت است و برای ارزیابی وضعیت تومور و جلوگیری از عود آن نیاز به پیگیری های مکرر است.

همه این عوامل باعث می شود که جراحی تومور مغزی در کودکان یک فرآیند چندوجهی، تخصصی و دقیق باشد که نیاز به همکاری و هماهنگی چندین رشته مختلف پزشکی و مراقبتی دارد.

از این روش مخصوص برای نمونه برداری از تومور مغزی یا حذف تجمع مایع در مغز انجام می شود.

آمادگی های لازم برای انجام جراحی تومور های مغزی

قبل از عمل تومور مغزی یک سری پروسه ها و کارها باید انجام شود که شامل موارد زیر است:

• آزمایش خون
•  بررسی عملکرد کلیه‌ها
• بررسی سلامت قلب
• تست‌های تنفسی برای بررسی عملکرد ریه‌ها
• اکوکاردیوگرام، رادیوگرافی قفسه سینه، تست ورزش
• تست‌های عفونی
• بررسی سطوح هورمونی یا نشانگرهای شیمیایی
• الکتروانسفالوگرام
• تست‌های عصب روان‌شناسی
• آنژیوگرافی مغز
• معاینه عصبی
• مصرف برخی از داروها یا قطع آنها
• داشتن یک رژیم غذایی مناسب
• مشاوره با یک فیزیوتراپ

تصویر‌برداری حین عمل

در طول عمل دستگاه ام آر آی و سی تی در اتاق عمل نقش کاملی از مغز را در حین جراحی برای پزشک فراهم می کند.

این کار به جراح کمک می‌کند تا ساختار‌های ظریف اطراف تومور را دقیق‌تر ببیند.

حین عمل بررسی کند که آیا بخشی از بافت تومور بعد از برداشتن آن همچنان باقی مانده است یا خیر.

مزایای جراحی تومور مغزی

جراحی تومور های مغزی باعث سلامت بیماران می شود و از گسترش بیماری به باقی بافت ها جلوگیری می کند.

جراحی به موقع تومور مغزی و درآوردن کامل یا بخشی از تومور می‌تواند از پیشرفت علائم تومور مغزی جلوگیری کرده و علائم موجود را به میزان زیادی کاهش دهد.

بیشتر افرادی که تحت جراحی قرار گرفته اند فعالیت‌ها و عملکردهای از دست رفته‌شان را به دست می‌آورند.

معمولا تکلم، راه رفتن و تفکرشان بهبود می‌یابد.

در برخی از مواقع اقدام به موقع برای جراحی امید به زندگی و طول عمر بیمار را زیاد می کند.

چمانع انتشار تومور به دیگر اندام‌ها یا بخش‌های مغز شود.

عوارض شایع جراحی تومورهای مغزی

در صورت پدیدار شدن تومور در بخش‌ های مختلف مغز احتمالاً پزشکان در مراحلی از درمان با انجام جراحی به شیوه‌ های مختلف سعی دارند سلامت بیماران را حفظ کنند.

در صورت انجام جراحی تومورهای مغزی ممکن است بیماران عوارضی را متحمل شوند.

در برخی مواقع کوتاه مدت بوده و برخی اوقات اثری طولانی مدت یا دائمی خواهد داشت.

از شایع‌ ترین عوارض جراحی باید به احتمال بروز خونریزی از محل برش اشاره کرد.

ممکن است فرد مشکلاتی از جمله عفونت را تجربه کرده و ممکن است آثاری هر چند کوچک از تومور در بخش‌ های مختلف مغز باقی بماند.

در صورت انجام جراحی و دستکاری بافت‌ های مختلف مغز، ممکن است عملکرد عصب‌ ها کمی مختل شده و افراد اختلالاتی در تمرکز، حافظه و یا کارکرد حسی بدن را تجربه می کنند.

پزشکان دیگر عوارض شایع جراحی تومور مغزی در شیراز را مربوط به آسیب‌ های عصبی می دانند.

ممکن است حرکت بدن، حس و یا عملکرد زبان را به طور کامل مختل کند.

البته تغییر در شخصیت و رفتار افراد کاملاً طبیعی است.

با انجام مشاوره و حتی مصرف دارو احتمال بازگشت فرد به وضعیت عادی وجود دارد.

اختلال در عملکرد حس بینایی و شنوایی از مشکلاتی است که ممکن است بعد از جراحی مغز اتفاق بیفتد.

با این حال موقعیت قرارگیری تومور، اندازه آن و حتی مهارت پزشک بر بروز عوارض احتمالی بعد از عمل تاثیرگذار است.

فراموش نکنید که اگر مشکلاتی از جمله چسبندگی در ناحیه جراحی اتفاق بیفتد، در کوتاه مدت عوارض بیشتر را به وجود آورده و نیاز است که درمان‌ های تخصصی تر انجام پذیرد.

به همین دلیل مهم است که بیماران مبتلا به تومورهای مغزی هر چه سریع‌ تر برای درمان تحت نظر پزشکان با تجربه قرار بگیرند.

تا ضمن طی کردن سایر شیوه‌ های درمانی اختلالات و مشکلات بیشتر را متحمل نشوند.

بسیاری بیمارانی که تحت جراحی جهت خارج کردن تومورهای مغزی قرار می‌ گیرند، ممکن است مشکلاتی از جمله ورم را در ناحیه جراحی تجربه کنند.

ضعف‌ های عضلانی در پی این جراحی کاملاً شایع بوده که می‌ توان به مرور زمان و پس از بهبودی جهت تقویت آنها اقدام نمود.

پزشکان معتقدند که عوارض نورولوژیک از دیگر مشکلاتی است که ممکن است در پی تغییراتی در عملکرد عصبی بدن اتفاق بیفتد.

بعد از جراحی تومورهای مغزی اگر فرد به مشکلات نورولوژیک مبتلا شوند، احتمالاً اختلالاتی در گفتار آنها اتفاق می‌ افتد.

با از بین رفتن تعادل بدن حرکت برای افراد کمی سخت خواهد شد.

ممکن است بعد از این شیوه درمانی افراد با احساس خستگی و خواب آلودگی طولانی مدت مواجه شوند.

نیاز است که در این شرایط مدت زمان بیشتری را به استراحت اختصاص دهند تا بدن به طور کامل بازیابی شود.

تمامی عوارض گفته شده تا به اینجا اغلب در مدت زمان کوتاه برطرف می شوند.

نباید از آسیب‌ ها و عوارض طولانی مدت جراحی تومور مغزی غافل شد.

از شایع‌ ترین عوارضی که ممکن است برای مدت زمان طولانی با بیماران همراه باشد، ضعفی است که در حافظه و تمرکز فرد اتفاق می‌ افتد.

مشکلاتی که در بینایی و شنوایی افراد به وجود می‌ آید یا مشکل در خواب فرد می‌ تواند نشات گرفته از این شیوه درمانی باشد.

مرخص شدن بعد از جراحی تومور مغزی

بیمار قبل از مرخص شدن از بیمارستان، با دستور‌العمل‌های دقیقی در مورد مراقبت‌های بعد از عمل در خانه و آن‌چه در ‌طول بهبودی ممکن است رخ دهد، آشنا خواهد شد.

در صورت نیاز بعد از جراحی بیمار می تواند گفتار درمانی خانگی را آغاز کند تا بهبودی خود را تکمیل کند.

باید طی یک هفته برای ارزیابی سلامت و برداشت بخیه ها به متخصص جراحی مغز و اعصاب خود مراجعه کرد.

در بعضی موارد با صلاحدید پزشک، بخیه‌ها دیر‌تر کشیده می‌شوند.

بازگشت به زندگی معمولی خود، امری زمان‌بر است.

فرد عمل‌ شده برای بهبودی نیاز به استراحت زیادی دارد.

مدت زمان لازم برای بهبودی هر فرد پس از جراحی مغز متفاوت است و به موارد زیر بستگی دارد:

• روشی برداشتن تومور مغزی
• محل تومور در مغز
• مناطقی از مغز که تحت تاثیر جراحی قرار گرفتند
• سن و سلامت کلی بدن فرد

مراقبت‌ های بعد از جراحی تومور مغزی

اگر بیمارانی که به تومور مغزی مبتلا هستند، تحت جراحی قرار بگیرند باید مراقبت‌ های بعد از عمل را به طور دقیق رعایت کنند.

تا مبادا آسیب‌ های احتمالی سلامت آنها را به خطر بیندازد.

بعد از جراحی پانسمانی در ناحیه سر قرار داده می شود، حتماً برای تعویض به موقع آن اقدام کنید.

از گاز مرطوب کننده و سرم شستشو استفاده کنید.

همچنین مهم است که محل زخم را به طور کامل پاکیزه نگه داشته تا شرایط برای تجمع آلودگی و بروز عفونت فراهم نشود.

بعد از انجام جراحی تومور مغزی بیماران می‌ توانند ۷۲ ساعت بعد با احتیاط کامل حمام کنند.

بهتر است که آب با زخم فرد تماس نداشته باشد.

در صورت تجمع رطوبت حتما محل زخم را خشک کنید.

پس از بهبودی کامل با مشورت پزشک می‌ توانید با شوینده‌ های مناسب به آهستگی سر و محل زخم را شست و شو دهید.

اگر بعد از انجام جراحی با سردرد مواجه هستید و حالاتی مثل تهوع یا استفراغ را تجربه می‌ کنید، حتماً مسئله را به پزشک اطلاع دهید.

تا در صورت نیاز برای کنترل شرایط داروهای مناسب برایتان تجویز شود.

بهتر است که از انجام هرگونه فعالیت غیر ضروری پرهیز کنید و با مراقبت و استراحت بیشتر شرایط را برای بهبودی کامل مهیا نمایید.

آیا جراحی تومور مغز خطرناک است؟

این سوال یکی از مهم ترین دغدغه های بیماران و خانواده هایشان است و پاسخ به آن به متغیرهای زیادی بستگی دارد.

جراحی تومور مغز به دلیل نزدیکی به ساختارهای حیاتی مغز همیشه با چالش‌های بزرگی مواجه است.

پیچیدگی جراحی بسته به محل تومور، نوع و اندازه آن و همچنین سلامت عمومی بیمار متفاوت است.

هر جراحی مغز خطرات خاصی مانند خونریزی، عفونت و آسیب به بافت سالم مغز را به همراه دارد که می تواند منجر به عوارض جدی مانند از دست دادن مهارت های حرکتی، مشکلات گفتاری یا حتی تغییرات شخصیتی شود.

با این حال، پیشرفت های تکنولوژیکی در تصویربرداری پزشکی، تکنیک های جراحی کم تهاجمی و ابزارهای پیشرفته ای مانند سیستم های ناوبری جراحی، خطرات را به میزان قابل توجهی کاهش داده است.

علاوه بر این، تیم های تخصصی جراحی با تجربه زیاد نقش مهمی در مدیریت این عوارض دارند.

بنابراین، اگرچه خطرات جراحی تومور مغزی در شیراز همیشه وجود دارد، اما با برنامه ریزی دقیق، فناوری روز و تخصص تیم پزشکی، این خطرات به میزان قابل توجهی کاهش می یابد و امید به بهبود و ارتقای کیفیت زندگی بیمار پس از جراحی افزایش می یابد.

هزینه جراحی تومور مغزی

هزینه عمل به عوامل متعددی وابسته می باشد.

این عوامل شامل نوع تومور، پیچیدگی جراحی، تکنولوژی مورد استفاده، تخصص و تجربه جراح، و محل جغرافیایی بیمارستان می‌شوند.

در بسیاری از موارد، وجود تکنولوژی‌های پیشرفته نظیر جراحی رباتیک یا استفاده از رویکردهای کمتر تهاجمی، هزینه را افزایش می‌دهد.

مدت زمان بستری بودن در بیمارستان، نیاز به خدمات بعد از جراحی مثل توان بخشی یا فیزیوتراپی باید در نظر گرفته شود.

امکان اینکه بیمه های درمانی بخشی از هزینه ها را بدهند می باشد اما کل هزینه را پرداخت نمی کنند.

بعضی از بیمه ها فقط جراحی با تکنولوژی های جدید یا جراحی های ضروری را حمایت می کنند.

در کل در برخی کشورها مانند ایالات متحده، هزینه می‌تواند به ده‌ها هزار دلار برسد.

برنامه‌ریزی مالی دقیق و مشخص و مشاوره با کارشناسان مالی و بیمه، بخشی حیاتی از فرایند پیش از جراحی می باشد.